Waar traditie en onderwijs samenkomen: dit is hoe Hindoe-basisscholen het verschil maken

Wanneer de elfjarige Armaan uit groep 8 trots vertelt dat zijn klas met een Gandhi-sponsorloop geld heeft ingezameld voor zieke kinderen, zie je waar onderwijs verder gaat dan rekenen en taal. “We mochten zelf een goed doel kiezen,” zegt hij, “en straks gaan we het geld zelf brengen.” Het zijn dit soort momenten die de Hindoe-basisscholen van de Stichting Hindoe Onderwijs Nederland (SHON) kleur en betekenis geven.

Sinds de oprichting in 1988 door Surinaams-Hindustaanse ouders in Den Haag is SHON uitgegroeid tot een netwerk van scholen in onder meer Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Utrecht en Almere. De missie is nog steeds dezelfde: kwalitatief sterk onderwijs bieden, met ruimte voor cultuur, traditie en identiteit.

Bestuurder Vidjay Jhinkoe verwoordt het zo: “Onze opdracht is helder. We bieden kinderen niet alleen goed onderwijs, maar ook een omgeving waarin ze leren wie ze zijn, waar ze vandaan komen en hoe ze als wereldburger met een open blik in het leven kunnen staan.”

Cultuur en traditie verweven in de klas
De scholen vieren jaarlijks hoogtepunten uit de hindoeïstische kalender, en die vieringen krijgen een plek in de lesstof. Ganesh Chaturthi markeert een nieuw begin en leert kinderen over obstakels wegnemen. Navratri wordt verbonden met thema’s als kracht, zuiverheid en samenwerken. En tijdens Divali praten klassen over licht en hoop in hun eigen leven.

Ook dienstbaarheid (sewa) krijgt concreet vorm. Tijdens Navratri trokken leerlingen met traktaties naar ouderen in de buurt: een klein gebaar, maar een groot signaal van verbondenheid. Anderen liepen een sponsorloop met Gandhi’s geweldloosheid als inspiratiebron. Zulke activiteiten laten kinderen ervaren dat leren niet stopt bij de schooldeur, maar ook betekent: iets betekenen voor een ander.

Ruimte voor talenten
Naast de reguliere vakken wordt volop ingezet op talentontwikkeling. Met projecten als Alles-in-1 ontdekken leerlingen de samenhang tussen aardrijkskunde, geschiedenis en natuur. Een thema als ‘Europa’ wordt niet alleen behandeld met kaarten en teksten, maar ook met liedjes, doe-opdrachten en verhalen.

Daarnaast zijn er naschoolse activiteiten die kinderen prikkelen om hun talenten te verkennen: van yoga en dans tot koken, proefjes doen en zelfs een “supermarkt safari”. Leerlingen die meer uitdaging nodig hebben, krijgen extra verdieping; wie het moeilijk heeft, krijgt juist meer begeleiding. Zo wordt ieder kind gezien.

Betrokken docenten en ouders
Een grote kracht van de Hindoe-scholen zijn de docenten. Zij zijn niet alleen kennisoverdragers, maar ook rolmodellen. Hun passie maakt dat kinderen zich veilig voelen en zichzelf durven ontwikkelen.

Ook ouders zijn actief betrokken. Tijdens ouderavonden, feesten en projecten brengen zij hun eigen tradities en verhalen in. “Het is waardevol om te zien hoe ouders meedoen,” zegt Nathalie van Gils, directeur van de Shri Saraswatie School. “Zo ontstaat een brug tussen thuis en school.”

De ervaring van ouder Megha Sharma bevestigt dat:
“We wilden een school die kwaliteit biedt én onze culturele achtergrond een plek geeft. Toen we bij de school binnenliepen, voelde het meteen goed. Ons zoontje leert niet alleen rekenen en taal, maar ook wat Divali betekent en waarom respect voor anderen zo belangrijk is.”

Uitdagingen en veerkracht
Zoals in elke onderwijsorganisatie zijn er ook uitdagingen. Sommige scholen kampten met tegenvallende toetsresultaten of incidenten die de media haalden. Zulke momenten zijn pijnlijk, maar binnen SHON geldt dat kritiek altijd serieus wordt opgepakt. Er worden verbetertrajecten ingezet, er is toezicht van de Inspectie en klachten worden transparant behandeld.

Die houding toont veerkracht: fouten worden niet weggemoffeld, maar gebruikt als leermoment. Het resultaat is zichtbaar: scholen die ooit zwak scoorden, hebben zich hersteld en bieden weer kwalitatief goed onderwijs. En nieuwe schoolgebouwen, ingericht volgens Vastu-principes, laten zien dat ook in de huisvesting de verbinding tussen traditie en toekomst wordt gezocht.

De kracht van een boodschap
Voor kinderen zoals Armaan zijn de Hindoe-scholen een plek waar rekenen en taal net zo belangrijk zijn als morele en culturele vorming. Hij leert wat Gandhi bedoelde met geweldloosheid, wat Divali betekent voor licht en hoop, en hoe samenwerking werkt tijdens een sportdag. Tegelijkertijd krijgt hij de kans om zijn eigen talenten te ontdekken en te ontwikkelen.

Het laat zien waarom steeds meer ouders bewust kiezen voor dit onderwijs: niet alleen vanwege de kwaliteit van onderwijs, maar omdat hun kinderen er met hoofd, hart en ziel mogen groeien.

Traditie en toekomst hand in hand
De Hindoe-basisscholen in Nederland zijn daarmee meer dan een onderwijsinstelling. Ze zijn een brug tussen verleden en toekomst, tussen identiteit en integratie, tussen persoonlijke groei en maatschappelijke betrokkenheid.

Of het nu gaat om een hawan in de klas, een sponsorloop voor een goed doel of een naschoolse dansles: alles draagt bij aan een breed leerklimaat waar kinderen kennis, waarden en zelfvertrouwen opdoen.

En terwijl Armaan en zijn klasgenoten hun sponsorloop afsluiten, wordt duidelijk wat deze scholen bijzonder maakt. Het is niet alleen leren voor jezelf, maar ook voor de ander. Een klein gebaar, een groot inzicht en precies de reden waarom Hindoe-scholen het verschil maken.

Door : Aarti Sewnarain