Makar Sankranti is een van de meest gevierde festivals in India, diep geworteld in de Indiase traditie. Het markeert de overgang van de zon naar het sterrenbeeld Steenbok (Makar) en symboliseert het einde van de winter en het begin van langere, zonnigere dagen. Het festival valt meestal op 14 januari, al kan het soms op 15 januari plaatsvinden, afhankelijk van de stand van de zon.
Dit feest is een viering van licht, overvloed en het
vernieuwen van intenties, waarbij mensen samenkomen om oude tradities te eren
en een nieuw begin te verwelkomen.
De Betekenis van Makar Sankranti
Makar Sankranti staat symbool voor positiviteit, overvloed
en spirituele reiniging. Het markeert de start van de Uttarayana – de
noordwaartse beweging van de zon – wat een periode van meer licht en hoop
inluidt. In veel tradities wordt dit moment beschouwd als een gunstige tijd om
persoonlijke en spirituele groei na te streven. Het festival markeert daarnaast
het einde van de winter en het begin van het oogstseizoen, een moment van
dankbaarheid voor de natuur.
Tradities en Rituelen
1. Vliegeren: Kleurrijke Hemels
Een van de meest herkenbare aspecten van Makar Sankranti is
het oplaten van vliegers. Steden zoals Ahmedabad en Jaipur worden tijdens het
festival overspoeld met duizenden kleurrijke vliegers. Het is een vrolijk
sociaal evenement, waarbij mensen samenkomen en de hemel vullen met levendige
kleuren. Dit ritueel staat symbool voor het loslaten van oude zorgen en het
vieren van vrijheid.
2. Zoetigheden Delen: Tilgul en Warmte
Het uitwisselen van tilgul (sesamzaadjes en suikergoed) is
een geliefde traditie, vooral in Maharashtra. Mensen zeggen tegen elkaar:
“Tilgul ghya, god god bola” – neem tilgul en spreek zoet. Dit gebaar benadrukt
verbondenheid, vreugde en een harmonieuze start van het nieuwe jaar.
3. Heilige Baden en Donaties
Veel mensen nemen een heilig bad in rivieren zoals de Ganga
om zichzelf symbolisch te reinigen van zonden en een frisse start te maken.
Donaties van voedsel, kleding of geld aan armen en behoeftigen zijn ook een
belangrijk onderdeel van de festiviteiten. Dit weerspiegelt het spirituele
belang van onbaatzuchtigheid en het verbeteren van karma.
4. Oogstceremonies: Pongal en Lohri
In Zuid-India wordt de oogst gevierd met Pongal, waarbij
rijst en melk in de zon worden gekookt en geofferd. In Punjab wordt Lohri
gevierd met vreugdevuren, dans en traditionele liederen om de overvloed te eren
en het winterseizoen af te sluiten.
5. Feestmaaltijden
Overal in India bereiden families tijdens Makar Sankranti
regionale lekkernijen. Van tilgul in Maharashtra tot chikki in Gujarat en
pongal in Tamil Nadu, eten speelt een centrale rol in de festiviteiten. Deze
gerechten worden gedeeld met geliefden om een gevoel van gemeenschap en
overvloed te bevorderen.
Regionale Verschillen
Makar Sankranti wordt in heel India gevierd, maar elke
regio voegt zijn eigen unieke tradities toe:
Gujarat en Rajasthan: Hier draait het festival vooral om
vliegeren, muziek, dans en het bereiden van feestelijke maaltijden.
Tamil Nadu: Hier wordt het festival ‘Pongal’ genoemd,
waarbij de nadruk ligt op het eren van de oogst en het bereiden van symbolische
gerechten.
Punjab: Lohri brengt mensen samen bij vreugdevuren om het
einde van de winter te vieren met dans en zang.
West-Bengalen: Het festival wordt gevierd met traditionele
zoetigheden, die symbool staan voor rijkdom en saamhorigheid.
Spirituele Kern
Naast de feestelijke activiteiten heeft Makar Sankranti een
diep spirituele betekenis. De zon, een symbool van verlichting en bewustzijn in
de hindoeïstische traditie, wordt geëerd. Dit moment biedt een gelegenheid om
oude lasten los te laten, negatieve invloeden achter je te laten en nieuwe
intenties te stellen voor het komende jaar.
Viering in Nederland
In Nederland wordt Makar Sankranti kleinschaliger gevierd,
voornamelijk binnen gemeenschappen in steden zoals Rotterdam en Den Haag. De
festiviteiten variëren van traditionele rituelen tot moderne vieringen, waarbij
de essentie van het festival behouden blijft. Voor veel families is het een
kans om hun culturele wortels te koesteren en tradities door te geven aan de
volgende generatie.
Makar Sankranti is een kleurrijk en betekenisvol festival
dat traditie, dankbaarheid en gemeenschap samenbrengt. Van het oplaten van
vliegers tot het delen van zoetigheden, het biedt een moment van vreugde,
reflectie en een nieuwe start. Het vieren van deze dag herinnert ons aan de
kracht van licht, hoop en verbinding – waarden die altijd actueel blijven.
Auteur : Nitasha Ghoerbien