Blue Monday: feit of fabel?

Divali, kerst en oud & nieuw. We hebben de drukke feestmaanden achter de rug. Over het algemeen leuke en gezellige dagen met familie en vrienden, maar het gaat ook gepaard met de nodige sociale verplichtingen. Het nieuwe jaar is begonnen en ergens kijk je ook uit naar een frisse start. Misschien heb je goede voornemens voor dit jaar, zoals meer sporten, gezonder eten- zeker na al die bara’s, loempia’s, doks en pom-,  stoppen met roken en/of drinken, leren je grenzen aan te geven, noem maar op. Of misschien is jouw goede voornemen om geen goede voornemens te hebben, maar just go with the flow. Nog half in je december roes kun je misschien de term  ‘Blue Monday’ zien verschijnen.

Wat is blue monday?
Heeft het raakvlakken met de uitdrukking op een blauwe maandag? Nee. Blue Monday valt op de derde maandag van januari en werd in 2005 geïntroduceerd door de Britse psycholoog Cliff Arnall. Op basis van een zelfbedachte wiskundige formule kwam hij tot de conclusie dat die maandag de meest deprimerende dag van het jaar is. In zijn berekeningen hieldt hij onder andere rekeningen met een lege portemonnee na de feestdagen, een motivatiedip op werk en de donkere dagen. Als socioloog pleit ik ervoor om niet alles klakkeloos voor waarheid aan te nemen, maar juist om op zoek te gaan naar je eigen antwoorden.

Depressies onder Hindustanen
Depressies staan in de top 10 van de meest voorkomende psychische stoornissen in Nederland. Daar waar dit onderwerp twintig jaar geleden vaak onbesproken was, zien we dat het vaker en meer bespreekbaar gemaakt worden. Er zijn verschillende factoren die dat kunnen verklaren, zoals het gevoel van eenzaamheid, de invloed van social media, ingrijpende gebeurtenissen in het leven van het individu en erfelijkheid. Binnen de Hindustaanse gemeenschap – en ook andere hechte gemeenschappen- speelt ook sociale druk mee. Een onuitgesproken en onzichtbare ervaren druk om zo goed mogelijk te presteren, zodat je zo hoog mogelijk op de maatschappelijke ladder eindigt.

Naast de prestatiegerichte cultuur is het vaak ook belangrijk dat je iedereen om je heen tevreden houdt en de ideale (schoon) zoon- of dochter bent. Een andere belangrijke factor die we niet over het hoofd mogen zien is het feit dat we in Nederland, zeker tijdens de wintermaanden, te weinig zonlicht hebben waardoor je ook minder vitamine D aanmaakt. Vitamine D zorgt er op haar beurt weer voor dat onder andere je gemoedstoestand in balans blijft. Veel Hindustanen zijn bekend met een tekort aan Vitamine D. Met gezonde voeding en het innemen van supplementen kom je al een heel eind. Je zou kunnen denken dat het plausibel is dat er sprake kan zijn van meest depressieve dag van het jaar.

Arnell werkte samen met de Britse reisorganisatie Sky Travel die de term 'Blue Monday' gebruikte voor hun campagne om consumenten aan te sporen om hun reizen te boeken. Blue monday is eigenlijk een marketingstunt.

Concluderend: is Blue Monday een feit of fabel?
Er zit absoluut een kern van waarheid in, maar het is te kort door de bocht om te zeggen dat het op wetenschappelijk onderzoek en dus op feiten berust.

Mocht je deze dagen last hebben van een ‘winterdip’, realiseer je dan dat het niet abnormaal is om je zo te voelen. We hebben relatief gezien weinig zonlicht, waardoor ons lichaam meer melatonine aanmaakt dat leidt tot een slaperig gevoel. Met goede zelfzorg kom je al een heel eind en hoef je niet te vrezen dat je op blue monday huilend op bed ligt.

Auteur: Cheryl Chotkan
(Sociologe, kerndocent bij een Hogeschool, ondernemer binnen het sociaal domein en auteur)